Kompendium wiedzy o ubezpieczeniach

Obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego OC spoczywa na posiadaczu pojazdu mechanicznego zarejestrowanego na terytorium RP. Za pojazd mechaniczny uważa się pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motorower i przyczepę — zgodnie z przepisami ustawy Prawo o ruchu drogowym. Posiadacz pojazdu zobowiązany jest posiadać ochronę ubezpieczeniową przez cały okres, w którym pojazd jest zarejestrowany, z wyjątkiem zarejestrowanych pojazdów historycznych.

Te same wymogi dotyczą posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym przed jego rejestracją, a także posiadacza lub kierującego pojazdem historycznym albo wolnobieżnym od chwili ich wprowadzenia do ruchu.

Obowiązek posiadania ubezpieczenia OC spoczywa również na posiadaczach pojazdów zarejestrowanych za granicą i trwa on przez cały okres pozostawania tych pojazdów na terenie RP.

Ważne! O obowiązku ubezpieczenia decyduje fakt, czy pojazd jest zarejestrowany. Nieużytkowanie pojazdu nie zwalnia z obowiązku posiadania polisy OC.

Zgodnie z zapisami Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych polisa OC przedłuża się automatycznie. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu, na który umowa została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, zostaje zawarta kolejna umowa na dalsze 12 miesięcy.

Ważne: W przypadku zamiaru zmiany ubezpieczyciela pamiętaj o wypowiedzeniu dotychczasowej umowy! Powiadom również ubezpieczyciela o sprzedaży lub wyrejestrowaniu pojazdu.

W przypadku niewypowiedzenia umowy OC ubezpieczyciel dokona jej wznowienia na kolejne 12 miesięcy (jest to tzw. automatyczne wznowienie umowy OC). Zawarcie takiej umowy zakład ubezpieczeń ma jednak obowiązek potwierdzić na piśmie w terminie 14 dni od jej zawarcia.

Jeśli zawarłeś już umowę ubezpieczenia OC z innym zakładem ubezpieczeń, to wciąż możesz wypowiedzieć umowę wznowioną automatycznie przez poprzedniego ubezpieczyciela. Warunkiem jest to, aby okres ochrony określony w obu polisach się pokrywał.

W takiej sytuacji należy złożyć na piśmie u poprzedniego ubezpieczyciela wypowiedzenie umowy. Zakład ubezpieczeń ma jednak wówczas prawo żądać zapłaty składki ubezpieczeniowej za okres, w którym świadczył ochronę, czyli do momentu złożenia wypowiedzenia.

Za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia pojazdu grozi przede wszystkim odpowiedzialność cywilna w sytuacji spowodowania wypadku i konieczność pokrycia wyrządzonej szkody z własnej kieszeni. Nawet jeśli poszkodowany otrzyma odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, instytucja ta zwróci się do Ciebie o zwrot wypłaconej kwoty.

Pamiętaj, że UFG nakłada kary pieniężne na posiadaczy pojazdów mechanicznych za niewywiązywanie się z obowiązku ubezpieczenia OC. Kary są uzależnione od długości okresu pozostawania bez ochrony ubezpieczeniowej oraz rodzaju pojazdu.

Wysokość kar za brak ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest następująca:

• samochody osobowe — równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,
• samochody ciężarowe, ciągniki samochodowe i autobusy — równowartość trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę,
• pozostałe pojazdy — równowartość jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Jeśli brak ubezpieczenia trwa do 3 dni, kara wyniesie tylko 20 proc. tej kwoty. Gdy pojazd pozostaje nieubezpieczony przez okres od 3 do 14 dni, kara sięgnie połowy kwoty maksymalnej. Dopiero gdy okres bez ubezpieczenia jest dłuższy niż 14 dni, kara jest płatna w całości.

Zdarzają się sytuacje, w których pomimo spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC kierujący pojazdem nie uniknie odpowiedzialności za wyrządzone szkody. W niektórych przypadkach zakładowi ubezpieczeń lub Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu przysługuje prawo dochodzenia zwrotu wypłaconego odszkodowania.

Dzieje się tak, jeśli kierujący:

• wyrządził szkodę umyślnie w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii,
• wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa,
• nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym — z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa,
• zbiegł z miejsca zdarzenia.

Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych dotychczasowy posiadacz pojazdu mechanicznego jest zobowiązany przekazać nowemu właścicielowi potwierdzenie zawarcia ubezpieczenia OC.

Sprzedając pojazd, należy także powiadomić na piśmie zakład ubezpieczeń w terminie 14 dni o fakcie przeniesienia prawa własności tego pojazdu, podając dane nowego posiadacza, na którego przeniesiono prawo własności pojazdu.

Jeśli dokonujesz zakupu fabrycznie nowego pojazdu, obowiązek jego ubezpieczenia powstaje w dniu rejestracji.

Jeśli dokonujesz zakupu pojazdu używanego, to wraz z pojazdem przechodzą na ciebie prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia OC wystawionej na ten pojazd.

Jako nowy właściciel masz prawo korzystać z takiej umowy do końca jej trwania, jednak ubezpieczyciel może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej z uwzględnieniem zniżek/zwyżek przysługujących nowemu posiadaczowi, począwszy od dnia przeniesienia własności pojazdu.

Ważne! Umowa ubezpieczenia OC w sytuacji przeniesienia własności pojazdu na nowego właściciela nie podlega przepisom dotyczącym automatycznego wznowienia umowy OC! Musisz zatem pamiętać o jej terminowym przedłużeniu.

Nabywca pojazdu może również wypowiedzieć umowę OC zawartą przez zbywcę — ochrona ubezpieczeniowa wygasa wówczas z dniem wypowiedzenia. W takim przypadku najpóźniej w dniu rozwiązania wypowiedzianej umowy należy zawrzeć nową polisę.

Jeśli pojazd nowo nabyty nie posiada ważnej polisy OC komunikacyjnego, nowy właściciel powinien zawrzeć umowę ubezpieczenia w dniu przeniesienia prawa własności.

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje zdarzenia powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje na zasadzie wzajemności również zdarzenia powstałe na terytoriach państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego. Są to kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Islandia, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania, Włochy) oraz Andora, Serbia i Szwajcaria.

Zielona Karta to międzynarodowy certyfikat ubezpieczeniowy obowiązujący w krajach będących członkami Systemu Zielonej Karty. Jest dowodem na to, że posiadacz pojazdu jest objęty komunikacyjnym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej zawartym zgodnie z prawem ubezpieczeniowym kraju, po którym podróżuje.

Do Systemu Zielonej Karty należą:

Albania , Andora, Austria, Belgia, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Iran, Irlandia, Islandia, Izrael, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Malta, Maroko, Mołdawia, Niemcy , Norwegia, Polska, Portugalia, Rosja, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Tunezja, Turcja, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania, Włochy.

Mapa systemu zielonej karty jest dostępna na stronie internetowej Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych ma zastosowanie w sytuacji, gdy posiadacz lub kierowca pojazdu wyrządza szkodę innym osobom i jest zobowiązany do jej naprawienia. Ubezpieczenie OC chroni zatem majątek sprawcy szkody ponoszącego odpowiedzialność za jej wyrządzenie, a równocześnie gwarantuje zaspokojenie roszczeń poszkodowanemu.

Ubezpieczenie autocasco chroni pojazd będący Twoją własnością. Daje ochronę na wypadek szkód polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie pojazdu, jego części lub wyposażenia. Działa, gdy jako sprawca wypadku uszkodzisz swój pojazd, ale także wtedy gdy szkoda nie jest od ciebie zależna, bo powstała np. w następstwie kradzieży, aktu wandalizmu czy gradobicia.

Przy wyborze polisy AC warto zwrócić uwagę na takie elementy, jak:

• zakres ryzyk objętych ochroną ubezpieczeniową — najkorzystniejszą opcją są ubezpieczenia z ochroną od wszystkich ryzyk (all risks),
• wariant likwidacji szkód (serwisowy/kosztorysowy),
• zastosowanie potrąceń amortyzacyjnych przy kalkulacji kosztów części zamiennych,
• zniesienie redukcyjności sumy ubezpieczenia, dzięki czemu nie musisz pamiętać o doubezpieczeniu pojazdu po szkodzie,
• udziały własne i franszyzy,
• opcje dodatkowe, np. utrzymanie sumy ubezpieczenia jako wartości rynkowej.

Jest to organizacja, do której należą ubezpieczyciele oferujący obowiązkowe ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.

PBUK zajmuje się m.in. wystawianiem certyfikatów Zielonej Karty. Pełni też rolę ośrodka informacji i organu odszkodowawczego. Dotyczy to roszczeń związanych ze zdarzeniami, które miały miejsce za granicą z udziałem pojazdu zarejestrowanego w jednym z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

PBUK udziela informacji, gdzie był ubezpieczony sprawca szkody i kto jest przedstawicielem jego ubezpieczyciela działającym w Polsce. Po uzyskaniu tych informacji możesz zgłosić szkodę bezpośrednio do wskazanego reprezentanta ds. roszczeń. Jeśli nie uda się ustalić ubezpieczyciela odpowiedzialnego za szkodę albo okaże się, że nie ustanowił on swego przedstawiciela w Polsce, masz prawo zgłosić swoje roszczenie do PBUK. Dotyczy to również sytuacji, gdy w terminie trzech miesięcy od zgłoszenia szkody nie otrzymasz odpowiedzi wraz z uzasadnieniem.

Instytuacja ta zobowiązana do wypłaty odszkodowania w sytuacji, gdy posiadacz pojazdu mechanicznego, którym wyrządzono szkodę, nie był objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC. Z roszczeniem do Funduszu można też wystąpić, gdy sprawca wypadku wprawdzie mógł być ubezpieczony, ale nie ustalono jego tożsamości. Jeżeli jednak dobrowolne ubezpieczenie (np. AC, ubezpieczenie mienia w transporcie) pokryje szkodę, nie można liczyć na wypłatę odszkodowania z UFG. Instytucja ta zaspokaja ponadto roszczenia w przypadkach, gdy zakład ubezpieczeń ogłosił upadłość albo został postawiony w stan likwidacji i nie może wypłacić odszkodowań.

Fundusz prowadzi też rejestr pojazdów ubezpieczonych w zakresie OC. Na stronie funduszu możesz sprawdzić m.in., czy pojazd, który spowodował szkodę jest ubezpieczony w zakresie OC.

Organ ten sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym, w tym nad segmentem ubezpieczeniowym. Na stronie internetowej KNF są umieszczane dane statystyczne, raporty i opracowania dotyczące rynku ubezpieczeniowego.

Jest to instytucja działająca w interesie ubezpieczonych, której zadaniem jest pomoc w polubownym rozwiązaniu sytuacji spornych ubezpieczonego z zakładem ubezpieczeń.